Elektryczne rewolucje są na językach wszystkich, zarówno jak protesty przeciwko zmianom klimatycznym. Właściwie wszyscy zdają się zgodzić, że samochody na baterie to przyszłość, ale czy są one dla naszej planety tak dobroczynne, jak się powszechnie sądzi? Sprawa jest bardziej skomplikowana, niż mogłoby się wydawać.
Czy samochody elektryczne są rzeczywiście ekologiczne?
Wszystko zależy od tego, jak zdefiniujemy „ekologiczność”. Najczęściej mówiąc o ekologicznych samochodach, myślimy o emisjach CO2 podczas jazdy, biorąc pod uwagę tylko proces eksploatacji pojazdu. W tym kontekście samochody elektryczne są niewątpliwie ekologiczniejsze – podczas jazdy nie emitują bowiem ani cząstek stałych, ani spalin. To, co jednak często pomijane, to fakt, że produkcja baterii do samochodów elektrycznych jest procesem wymagającym znacznej ilości energii, co generuje znaczące emisje CO2. Wielkość tych emisji zależy od tego, jak ta energia jest produkowana.
W dodatku, istotne jest także to, jaką energetyką dysponuje kraj, w którym taki samochód będzie eksploatowany. Jeżeli prąd do ładowania baterii w samochodach elektrycznych wytwarzany jest w elektrowniach węglowych, bilans ekologiczny może być mniej korzystny, niż w przypadku samochodów spalinowych. Dlatego też rozważania na temat ekologiczności samochodów elektrycznych powinny uwzględniać cały cykl życia pojazdu – od produkcji, przez eksploatację, aż do utylizacji.
Rodzaje emisji w przemyśle motoryzacyjnym
Przemysł motoryzacyjny generuje szereg różnego rodzaju emisji, które można zgrupować w trzech kategorii: emisje związane z produkcją pojazdu, emisje podczas eksploatacji oraz emisje związane z utylizacją. Każda z nich ma inny wpływ na środowisko naturalne.
W zakresie emisji związanych z produkcją, mamy do czynienia zarówno z emisją gazów cieplarnianych, takich jak CO2, jak i wieloma innymi zanieczyszczeniami. Ważne są tu także emisje związane z pozyskiwaniem surowców niezbędnych do produkcji pojazdów, co jest szczególnie istotne w przypadku samochodów elektrycznych, które wymagają kobaltu, litu i innych metali.
Emisje podczas eksploatacji to głównie emisja spalin. W przypadku samochodów spalinowych jest to przede wszystkim dwutlenek węgla, ale także tlenki azotu, hydrokarbony oraz cząstki stałe. W przypadku samochodów elektrycznych do tej kategorii zaliczamy emitowane do atmosfery zanieczyszczenia podczas produkcji energii elektrycznej do ładowania baterii.
Na koniec są emisje związane z utylizacją, które obejmują emisje powstałe w procesie recyklingu pojazdu, a także te, które są skutkiem pozbywania się części, które nie nadają się do ponownego użycia. Szczególnym problemem są tu zużyte baterie z samochodów elektrycznych, których recykling jest trudny i kosztowny.
Porównanie emisji związanych z produkcją i użytkowaniem pojazdów elektrycznych i spalinowych
Zgodnie z wynikami badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Cambridge, produkcja pojazdu elektrycznego generuje nieco więcej emisji CO2 niż pojazdu spalinowego. Dla małych samochodów różnica ta wynosi około 15%, dla dużych – aż 68%. Wynika to głównie z produkcji baterii, na co zużywa się około 40-50% emisji CO2 powiązanych z produkcją samochodu elektrycznego.
Na korzyść samochodów elektrycznych przemawia jednak ich eksploatacja. Jeżeli do ładowania baterii używany jest prąd wytworzony w zasadzie wyłącznie z odnawialnych źródeł energii (tak jak na przykład w Norwegii), emisje CO2 są praktycznie zerowe. Nawet w Chinach, gdzie dominuje energetyka oparta na węglu, emisje związane z korzystaniem z samochodów elektrycznych są o połowę niższe, niż w przypadku samochodów spalinowych.
Co więcej, ze względu na szybki rozwój technologii, emisje związane z produkcją baterii do samochodów elektrycznych są w ciągłym spadku. Według prognoz, za dziesięć lat będą one o 30% niższe, niż obecnie, co dodatkowo przeważy szalę na korzyść samochodów na baterie.
Niemniej jednak, aby samochód elektryczny mógł być naprawdę ekologiczny, musi być właściwie utylizowany. Recykling zużytych baterii jest skomplikowany i drogi, ale rozwój technologii sprawia, że staje się coraz bardziej efektywny, co daje nadzieję na ograniczenie tych emisji do minimum w najbliższej przyszłości.
Ostatnie badania pokazują, że mimo początkowo większych emisji CO2 podczas produkcji, w całym cyklu życia samochodu, pojazdy elektryczne generują znacznie mniej zanieczyszczeń niż ich spalinowe odpowiedniki. Co zatem z ekologicznością samochodów elektrycznych? Jak w większości spraw związanych z zrównoważonym rozwojem – wszystko zależy od kontekstu. Im bardziej zrównoważona będzie produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, tym większe korzyści dla środowiska przyniesie przechodzenie na samochody elektryczne.
